Ülkemizde tazminat davaları, genel olarak haksız fiil, sözleşmeye aykırılık veya kanunun belirlediği diğer durumlarda zarara uğrayan kişinin, uğradığı zararların tazmin edilmesi amacıyla açılan davalardır. Tazminat davaları, hukukun çeşitli alanlarına yayılmakla birlikte, temel olarak şu başlıklar altında toplanabilir:
1. Haksız Fiil Nedeniyle Tazminat Davaları
- Haksız Fiil: Bir kişinin hukuka aykırı ve kusurlu bir şekilde başka bir kişiye zarar vermesi durumu. Bu durumda, zarar gören kişi, zararını tazmin etmek için dava açabilir.
- Maddi Tazminat: Zararın maddi boyutunun tazmin edilmesi.
- Manevi Tazminat: Zararın manevi boyutunun, yani kişinin ruhsal veya duygusal açıdan gördüğü zararların tazmin edilmesi.
2. Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Davaları
- Sözleşme İhlali: Taraflar arasında yapılan bir sözleşmeye aykırı hareket edilmesi durumunda, zarara uğrayan taraf, sözleşmenin ihlalinden doğan zararlarını tazmin etmek için dava açabilir.
- Sözleşmesel Sorumluluk: Sözleşme taraflarının, sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarından doğan zararlar için sorumluluğu.
3. İdari Davalar
- İdarenin Eylem ve İşlemleri: İdarenin (devlet kurumlarının) eylem ve işlemleri nedeniyle kişilerin uğradığı zararlar için açılan tazminat davaları.
- Tam Yargı Davaları: İdari eylemlerden doğan zararın giderilmesi için açılan davalar.
4. İş Hukuku ve Tazminat Davaları
- İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları: İş yerinde meydana gelen kazalar veya meslek hastalıkları nedeniyle işçinin uğradığı zararlar için açılan tazminat davaları.
- Kıdem ve İhbar Tazminatları: İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işçinin hak ettiği tazminatlar.
5. Maddi ve Manevi Tazminatın Belirlenmesi
- Zararın Belirlenmesi: Tazminat davasında mahkeme, uğranılan zararın miktarını belirler. Bu zarar, maddi veya manevi olabilir.
- Tazminat Miktarının Hesaplanması: Maddi zarar, doğrudan doğruya maddi kayıpların hesaplanmasıyla belirlenir. Manevi zarar ise, kişinin acı, elem, üzüntü gibi duygusal kayıplarına göre takdir edilir.
6. Dava Süreci
- Dava Açma: Zarar gören kişi, yetkili ve görevli mahkemede dava açar. Hangi mahkemenin yetkili olduğu, davanın türüne göre değişir.
- Delillerin Sunulması: Davacı, zarara uğradığını ve bu zararın karşı tarafın fiilinden kaynaklandığını ispatlamakla yükümlüdür.
- Mahkeme Kararı: Mahkeme, delilleri değerlendirerek kararını verir ve tazminat miktarını belirler.
7. Kanuni Dayanaklar
- Türk Borçlar Kanunu (TBK): Haksız fiil ve sözleşmeye aykırılık hallerinde tazminat davalarının esaslarını düzenler.
- Türk Medeni Kanunu (TMK): Kişilik haklarına saldırı halinde manevi tazminatı düzenler.
- İş Kanunu: İş hukuku çerçevesindeki tazminat haklarını belirler.
Tazminat davaları, zararın türüne ve büyüklüğüne göre farklılık gösterebilir ve bu tür davalarda uzman bir avukatla çalışmak, sürecin daha etkin ve başarılı bir şekilde yönetilmesi açısından önemlidir.